Media Fill Testi Nedir? Sokaktan Medyaya Uzanan Bir Sorgulama
İstanbul’da yaşayan, 29 yaşında ve bir sivil toplum kuruluşunda çalışan biri olarak, medyaya artık eskisi gibi “tarafsız” bakamıyorum. Sabah metrobüste yan yana dizilmiş reklam panolarına, akşam eve dönerken vitrindeki ekranlara, sosyal medyada önüme düşen videolara bakıyorum. Hepsinde ortak bir soru beliriyor kafamda: Media fill testi nedir? Ve daha da önemlisi, bu test bizim sokakta yaşadığımız eşitsizliklerle nasıl bağlantılı?
Media Fill Testi Nedir? Temel Kavram
En basit haliyle Media fill testi nedir? Media fill testi, bir medya alanının —dizi, film, haber, reklam, sosyal medya içeriği— kimler tarafından “doldurulduğunu” sorgulayan bir yaklaşımdır. Kimler görünür? Kimler merkezde? Kimler arka planda ya da tamamen yok sayılır?
Bu test, sadece “kaç kadın var?” gibi sayısal bir soruyla sınırlı değil. Toplumsal cinsiyet, etnik kimlik, sınıf, engellilik, yaş ve cinsel yönelim gibi birçok ekseni birlikte düşünmeyi gerektiriyor. Yani mesele sadece temsil değil; nasıl temsil edildiği.
Sokakta Gördüklerim, Ekranda Gördüklerim
Her sabah işe giderken otobüste aynı şeyi fark ediyorum. Ekranlarda dönen reklamlarda güçlü, karar veren, anlatan ses çoğunlukla erkek. Kadınlar daha çok gülümseyen, bekleyen ya da bir ürünü onaylayan rolde. İşte tam bu noktada media fill testi nedir? sorusu anlam kazanıyor.
Sokakta kadınlar, LGBTİ+’lar, göçmenler, engelliler hayatın tam ortasında. Ama medya bu çeşitliliği gerçekten yansıtıyor mu? Bir gün iş çıkışı Taksim’de yürürken, yanımdan geçen başörtülü bir genç kadınla rengârenk saçlı bir başka kadının aynı kaldırımda yürüdüğünü görüyorum. Medyada ise bu çeşitlilik çoğu zaman ya “istisna” ya da “sorun” olarak sunuluyor.
Toplu Taşımada Sessiz Temsiller
Metroda kulaklığını takmış bir trans genç, yan koltukta çocuğuyla ayakta duran bir mülteci kadın, biraz ileride bastonuyla tutunmaya çalışan yaşlı bir adam… Hepsi aynı vagonda. Ama haber bültenlerinde bu insanların hikâyeleri çoğu zaman yok. Media fill testi nedir? sorusunu sorduğumda, cevabın büyük kısmı burada yatıyor: Medya, hayatın tamamını değil, seçilmiş bir parçasını dolduruyor.
Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Media Fill Testi
Toplumsal cinsiyet açısından bakıldığında media fill testi çok şey söylüyor. Kadınlar medyada var ama çoğu zaman belirli kalıplar içinde. Anne, eş, sevgili, mağdur ya da “başarılı ama istisnai” figürler.
STK’da çalışırken genç kadınlarla yaptığımız atölyelerde sık sık şunu duyuyorum: “Kendime benzeyen birini ekranda göremiyorum.” İşte bu, media fill testi nedir? sorusunun en somut sonucu. Temsil eksikliği, sadece görünmemek değil; kendini hayal edememek anlamına da geliyor.
Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Boyutu
Media fill testi, sosyal adalet açısından güçlü bir araç. Çünkü bize şunu soruyor: Kimlerin hikâyesi anlatılmaya değer görülüyor? Engelli bireyler çoğu zaman ya “ilham veren” ya da “acınacak” olarak gösteriliyor. Göçmenler genellikle bir kriz başlığının altında, nadiren özne olarak yer alıyor.
Oysa ben her gün ofise giderken simit satan Suriyeli bir adamla selamlaşıyorum. Onun hikâyesi neden bir ekonomi haberinde yer almıyor? Media fill testi nedir? dediğimizde, işte bu görünmezlikleri işaret ediyoruz.
İşyerinde Medya Okuryazarlığı Tartışmaları
Çalıştığım kurumda zaman zaman medya izleme raporları hazırlıyoruz. Hangi haberlerde kimler konuşuyor, kimler uzman olarak çağrılıyor, kimlerin sesi hiç duyulmuyor? Bu analizlerde media fill testinin mantığını birebir yaşıyoruz. Erkek uzmanlar, aynı alanlarda dönen aynı yüzler… Çeşitlilik kâğıt üzerinde var ama içerikte eksik.
Günlük Hayata Dokunan Bir Test
Media fill testi akademik bir kavram gibi dursa da, aslında gündelik hayatın içinde. Akşam eve gelip dizi açtığımde, “Bu hikâyede kimler var, kimler yok?” diye düşünmeden edemiyorum. Sokakta gördüğüm çeşitlilikle ekranda gördüğüm tekdüzelik arasındaki fark, beni rahatsız ediyor.
Media Fill Testi Nedir? Bir Soru, Bir Davet
Sonuçta media fill testi nedir? sorusu bir tanımdan ibaret değil. Bu soru, medyaya, güce ve adalete dair bir davet. Daha kapsayıcı, daha gerçek, daha adil hikâyeler anlatmak mümkün mü? Sokakta gördüğümüz hayatı, olduğu gibi ekrana taşımak neden bu kadar zor?
İstanbul’un kalabalığında yürürken şunu hissediyorum: Hayat zaten çok çeşitli. Medyanın yapması gereken, bu çeşitliliği eksiltmek değil, görünür kılmak. Media fill testi de tam olarak bunu hatırlatıyor.