Araç Park Halindeyken Çarpılırsa Ne Yaparsınız? – Hukuki ve Uygulamalı Bir Bakış
Günlük yaşamda karşımıza sık çıkan durumlardan biri, aracın park hâlindeyken başka bir sürücü tarafından çarpılmasıdır. Bu tür olaylar çoğu zaman “küçük kazalar” gibi algılansa da hem hukuki sonuçları hem de sigorta süreçleri bakımından önemli sorumluluklar doğurabilir. Bu yazıda, söz konusu olayın tarihsel arka planından başlayarak günümüzdeki akademik ve uygulamalı tartışmalara kadar uzanacak biçimde, “bir araç park hâlindeyken çarpılırsa ne yapılmalıdır?” sorusunu ele alacağız.
Tarihsel Arka Plan
Trafiğin modern anlamda düzenlenmesiyle birlikte, araçların sabit haldeyken uğradıkları zararlar da hukuki alana girmiştir. Erken dönem hukuk sistemlerinde genellikle hareket hâlindeki araç kazalarına odaklanılırken, park hâlindeki araçlara verilen zararların sorumluluğu daha muğlak bırakılmıştır. Ancak şehirleşmenin ve araç sayısının artmasıyla, park edilmiş araçların büyük sayıda olması ve dar alanların çoğalması “park hâlinde araçlara çarpma” gibi kazaların yaygınlaşmasına neden olmuştur. Böylece hukuki literatürde sabit nesnelere verilen zararlar kapsamında “duran araca çarpma” gibi başlıklar oluşmuştur.
Akademik olarak bu tür kazalar, trafik güvenliği, kusur oranları ve sigorta hukukunun kesişim noktasında incelenmektedir. Özellikle kentsel alanlarda park alanlarının yetersizliği, manevra alanlarının dar olması ve sürücülerin dikkat düzeylerinin yoğun trafikte düşmesi gibi faktörler bu olayların sıklığını artıran unsurlar olarak tanımlanmıştır. Örneğin bir çalışma, park hâlindeki araçlara çarpma vakalarının “çok boyutlu” doğasına dikkat çekerek, hasar tespiti, tazminat süreci ve önleyici tedbirleri birlikte ele almıştır. [1]
Hukuki Süreç ve Güncel Durum
Park hâlindeyken aracınıza çarpılması ya da siz başkasının aracına çarpmanız durumunda hangi adımların izlenmesi gerektiğini anlamak önemlidir. Türkiye’de bu konuda hem idari düzenlemeler hem de cezaî sorumluluklar söz konusudur.
Öncelikle, sabit haldeki araca çarpan taraf genellikle tambir kusurlu sayılır. Yani hareket eden araç sürücüsü asli kusurlu kabul edilir. Örneğin, Karayolları Trafik Kanunu’nun 56/1‑c maddesine göre arkadan gelen araç park hâlindeki araca çarptığında hareket halindeki sürücü tam kusurludur. [2] Öte yandan, park eden araç kural dışı veya trafiği tehlikeye atacak şekilde park edilmişse, park eden sürücü de tali kusurlu sayılabilir. Örneğin trafik kurallarına aykırı park edilmiş bir araç varsa, sürücünün %25 oranında kusuru olabileceği belirtilmektedir. [3]
Cezaî sorumluluk açısından ise, sabit haldeki araca çarpıp kaçmak “vurup kaçma” olarak değerlendirilir ve hem idari para cezası hem de adli yaptırımlar gündeme gelir. Bu durumda ayrıca Türk Ceza Kanunu’nun 151. maddesi kapsamında “taksirle başkasına ait eşyaya zarar verme” suçu oluşabilir. [4]
Sigorta açısından ise, zorunlu trafik sigortası çarpan sürücünün verdiği zararı karşılar. Ancak karşı tarafın aracının park hâlinde olması durumu kusur oranlarını ve ödeme süreçlerini etkiler. [5]
Pratik Adımlar: Nasıl Hareket Etmelisiniz?
Park hâlinde aracınıza çarpıldıysa ya da sizin çarptığınız bir araç varsa, şu adımları izlemekte fayda vardır:
– Olay yerini terk etmeyin; ilk olarak durun ve durumu kontrol edin.
– Aracın ruhsat ve sigorta bilgilerini karşılıklı olarak alın. Sahibi yoksa ya da çarpan araç olay yerinde değilse plaka ve varsa tanık bilgilerini edinin. [6]
– Kazayı belgeleyin: Hasarlı bölümleri fotoğraflayın, çevredeki güvenlik kameralarını kontrol edin. [6]
– Taraflar anlaşamazsa ya da çarpan araç kaçtıysa kolluk kuvvetlerini (polis/ trafik ekibi) çağırın ve kaza tutanağı tutulmasını sağlayın. [7]
– Sigorta şirketinize durumu bildirin. Zorunlu trafik sigortası süreçleri başlatın. Kendi aracınızda hasar var ise kasko sigortanız varsa devreye girebilir. [8]
Akademik ve Önleyici Perspektif
Akademik metinlerde bu tür kazaların incelenmesi genellikle trafik güvenliği, şehrin yapısı ve sürücü davranışları açısından ele alınır. Örneğin, dar sokaklar ve yoğun park edilmiş alanlar, park hâlindeyken araca çarpma riskini artırmaktadır. Bu nedenle araştırmalar sürücülerin manevra sırasında dikkat düzeylerini artırmaları, park sensörü ya da geri görüş kamerası gibi teknolojik destekleri kullanmaları gerektiğini önerir. [1] Ayrıca, park alanlarının düzenlenmesi, görünürlüğün artırılması ve park etiketlerine uygun şekilde araç yerleştirilmesi gibi önleyici tedbirler de öne çıkar. Bilimsel olarak, trafik kazalarının sadece “hız” ya da “alkol” gibi klasik etkenlerle açıklanamayacağı; aynı zamanda çevresel ve altyapısal faktörlerin de rol oynadığı vurgulanmaktadır.
Sonuç
Park hâlindeyken aracınızın çarpılması ya da sizin çarpmanız, günlük hayatın içinde sıkça karşılaşılabilen bir durumdur. Ancak bu basit görünen olayın arkasında detaylı bir hukuki süreç, sigorta konusu ve sorumluluk paylaşımı vardır. Durumu doğru yönetmek, belgeleme adımlarını eksiksiz yerine getirmek ve gerekli tutanakları düzenlemek hem maddi kayıpları azaltır hem de hukuki riskleri minimize eder. Bu bağlamda, herkesin araç kullanma ve park etme konusunda bilinçli olması; ayrıca olası bir kazada nasıl hareket edeceğini önceden bilmesi büyük önem taşır.
—
Sources:
[1]: https://www.necdetsubasi.com/park-halindeki-araclara-carpma-durumlarinin-hukuki-boyutlari/?utm_source=chatgpt.com “Park Halindeki Araçlara Çarpma Durumlarının Hukuki Boyutları”
[2]: https://cozumavukatlik.org/park-halindeki-araca-carpma/?utm_source=chatgpt.com “Park Halindeki Araca Çarpma Cezası 2025, Kusur, Sigorta”
[3]: https://agahhukuk.com.tr/park-halindeki-araca-carpma-kimin-hatasi/?utm_source=chatgpt.com “Park Halindeki Araca Çarpma: Kimin Hatası? – Agah Hukuk”
[4]: https://avukatmervekolman.com/park-halinde-araca-carpma-sucu-ve-cezasi?utm_source=chatgpt.com “Park Halinde Araca Çarpma Suçu ve Cezası (2025)”
[5]: https://www.ethicasigorta.com.tr/blog/post/park-halinde-araca-carpma-durumunda-yapilmasi-gerekenler-nelerdir?utm_source=chatgpt.com “Park Halinde Araca Çarpıldığında Yapılması Gerekenler”
[6]: https://www.umit-sigorta.com/post/arac%C4%B1n-park-halindeyken-bir-ba%C5%9Fkas%C4%B1-taraf%C4%B1ndan-%C3%A7arp%C4%B1lmas%C4%B1?utm_source=chatgpt.com “Aracın park halindeyken bir başkası tarafından çarpılması”
[7]: https://www.sigortayeri.com/blog/park-halindeki-araca-carpma-durumunda-yapilmasi-gerekenler?utm_source=chatgpt.com “Park Halindeki Araca Çarpma Durumunda Yapılması Gerekenler”
[8]: https://www.ermatsigorta.com/blog-detay/park-halindeki-araca-carpma/116?utm_source=chatgpt.com “Park Halindeki Araca Çarpma Durumunda Ne Yapılır? Sigorta ve Hukuki …”